Elk jaar worden naar schatting 160.000 mensen in ons land getroffen door hersenletsel. De oorzaken lopen uiteen van een beroerte of zuurstofgebrek tot een skiongeluk of een verkeersongeval. De gevolgen zijn vaak verstrekkend, zoals verlammingsverschijnselen, geheugenverlies en niet meer kunnen spreken. Soms valt de schade mee en zijn mensen in staat de draad van het werkzame leven weer op te pakken. Naar schatting hervatten jaarlijks 15.000 mensen hun werk nadat zij hersenletsel hebben opgelopen. Die groep heeft het niet gemakkelijk, blijkt uit onderzoek van Professionals in NAH.
Onvoldoende steun van leidinggevende
Om de stemming onder werknemers met niet aangeboren hersenletsel te peilen, vroeg de organisatie haar cliënten een online vragenlijst in te vullen. 125 mensen gaven gehoor aan de oproep. Ruim twee derde (68,8 %) van de ondervraagden zegt na het opgelopen hersenletsel in inkomen achteruit te zijn gegaan. Een kwart vertelt liever niet op het werk over zijn of haar hersenletsel uit angst niet meer serieus te worden genomen. Bij pogingen het werk te hervatten, ervaart bijna veertig procent (39,1 %) onvoldoende steun van de leidinggevende. Bijna de helft (49%) van de ondervraagden vindt dat zelfs de bedrijfsarts onvoldoende rekening houdt met de gevolgen van hun hersenletsel.
Gevolgen van hersenletsel zijn vaak onzichtbaar
Gerard Reuling, bedrijfsarts bij de landelijke arbodienst Beter, noemt de uitkomsten van de enquête ‘schokkend, maar niet onverwacht’: ‘In de bedrijfsartsenopleiding is er weinig aandacht voor mensen met hersenletsel en in de praktijk krijg je er te weinig mee te maken om er veel ervaring mee op te doen.’ Dat werknemers met hersenletsel zich onbegrepen op het werk voelen, verbaast hem niet: ‘Een groot probleem is de onzichtbaarheid van de schade. Als je door een ongeluk in een rolstoel belandt, snapt iedereen dat er aanpassingen nodig zijn om je werk weer goed te kunnen doen. Omdat aan iemand met hersenletsel vaak niks is te zien, denkt men in het beste geval ‘die redt zich wel’, in het ergste geval ontstaan er irritaties omdat de teruggekeerde collega opeens niet meer zo snel kan werken, vaker fouten maakt of afspraken vergeet. Wat men zich niet realiseert, is dat iemand met hersenletsel net als die collega in de rolstoel hulp nodig heeft om weer optimaal te kunnen functioneren.’
Begeleiding van werknemer met hersenletsel is maatwerk
Veel voorkomende problemen waar werknemers met hersenletsel mee kampen, zijn vermoeidheidsklachten, geheugenproblemen, moeite met concentreren en veranderingen in emoties. ‘Je kunt het collega’s en leidinggevenden niet kwalijk nemen dat ze niet weten hoe hier mee om te gaan,’ zegt Astrid van Dijk, werkzaam bij Professionals in NAH. Naast het begeleiden van mensen met niet aangeboren hersenletsel in de thuissituatie, coacht zij cliënten op de werkplek bij terugkeer naar eigen werk. Van Dijk: ‘Dat is altijd maatwerk omdat hersenletsel bij iedereen anders uitpakt. De een is snel afgeleid en is al enorm geholpen als zijn of haar bureau naar een rustig hoekje van het kantoor wordt verplaatst, de ander is uitgeput voor de ochtendpauze en moet leren anders met zijn of haar energie om te gaan.’
Een belangrijk onderdeel van de begeleiding op het werk is het geven van voorlichting over hersenletsel aan alle betrokkenen. Het nut daarvan is terug te zien in de uitslag van de enquête: Werknemers die samen met een professional op het werk uitleg hebben gegeven over de gevolgen van de schade, ervaren duidelijk meer begrip en steun van hun collega’s en leidinggevende.